ตามธรรมชาติแล้วทั้งเห็ดขอนขาวและเห็ดขอนดำ มักพบขึ้นตามขอนไม้ที่ผุพัง หักโค่น และเป็นไม้เนื้อแข็งในป่าเขตร้อนชื้น เช่น ไม้เต็ง รัง เทียง ตะเคียน และไม้กระบาก และไม้มะม่วงแต่สีดอกเห็ดค่อนข้างดำ จึงเรียกแยกกันให้ชัดเจนว่าเห็ดขอนขาว และหรือ เห็ดขอนดำ ในภาคกลางพบขึ้นเองกับตอมะม่วงในฤดูฝน จึงเรียก เห็ดมะม่วง แต่เมื่อเข้าตลาดพ่อค้าเรียก เห็ดขอน เหมือนกันหมด แม้จะเป็นเห็ดในสกุลของเห็ดหอมตามการจำแนกของนักพฤกษศาสตร์ แต่ลักษณะรูปร่างหน้าตาเหมือนกับเห็ดนางรม เพียงแต่ดอกบางกว่า เหนียวกว่า และมีกลิ่นเห็ด (หรือ มัชรูมอโรน่า) หอมกว่า จึงเป็นที่นิยมบริโภคกันมากในเขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน และภาคเหนือ
พบในช่วงฤดูร้อนต่อฤดูฝนหรือฤดูฝนต่อฤดู หนาว ที่อุณหภูมิกลางวัน และกลางคืนต่างกันมากๆ เป็นเห็ดพื้นเมืองที่มีรสชาติดี ให้คุณค่าทางอาหารสูง นิยมบริโภคในขณะที่ดอกยังอ่อน เพราะจะกรุบเหนียว ลื่นลิ้นให้ความรู้สึก ในการรับประทานคล้ายเนื้อสัตว์ เมื่อแก่จะเหนียวและแข็ง ให้รสชาติหวานเหนียวเล็กน้อย
เห็ดขอนดำ |
เห็ดขอนมีสีขาวคล้ายเห็ดนางรม
ดอกเห็ดกว้าง 2–10 เซนติเมตร ตรงกึ่งกลางของดอกเห็ดบุ๋มลงเล็กน้อย
ดอกคล้ายรูปถ้วย รูปกรวยตื้น หรือจานก้นลึก ผิวหมวกเห็ดมีขนขึ้นปกคลุมเป็นกระจุก
มองดูคล้ายเกล็ด ก้านดอกเหนียวและแข็ง ติดกับหมวกตรงกลางหรือด้านข้าง
ส่วนมากจะไม่อยู่กึ่งกลางดอก แต่ค่อนไปข้างใดข้างหนึ่ง ก้านยาว 2–5 เซนติเมตร กว้าง 0.3–0.8 เซนติเมตร ครีบมีสีขาว หรือสีครีม กว้าง 1.5–2 เซนติเมตร ติดกับก้านดอก เนื้อบางเหนียวเมื่อยังอ่อน
ดอกเห็ดเรียงชิดกัน เบสิเดียมรูปกระบองขนาด 17–22 x 3.5–5 ไมครอน พิมพ์ สปอร์สีขาว สปอร์ใส ผนังเรียบ รูปยาวรี
ขนาด5–6.5
x 1.7–2.5 ไมครอน
การเพาะเห็ดขอนสามารถทำได้ทั้งการเพาะในขอนไม้แบบเห็ดหูหนู
และการเพาะด้วยขี้เลื่อยในถุงพลาสติกแบบการเพาะเห็ดนางฟ้า นางรม
หากเพาะในขอนไม้
นิยมใช้ท่อนไม้สดเจาะรูขนาดครึ่งนิ้ว ลึกทะลุเปลือกไม้เข้าไปในเนื้อไม้ส่วนหนึ่ง
ใส่เชื้อเห็ดปิดฝารูบ่ม นำไปวางในเรือนเพาะให้เส้นใยเจริญ 30 วัน
คอยรดน้ำจนเห็ดขึ้น สามารถเก็บผลผลิตได้หลายรอบ
การเพาะเห็ดขอนในถุงพลาสติกนั้น
ไม่ควรใช้โรงเรือนเดียวกับการเพาะเห็ดนางรม นางฟ้าที่ชอบอากาศเย็น
เพราะเห็ดขอนสร้างดอกได้ดีในสภาพอากาศร้อนชื้น โรงเรือนต้องปิดมิดชิด
แต่มีการถ่ายเทอากาศที่ดีจึงควรแยกโรงเรือนต่างหาก
โรงเรือนหรือสถานที่สาหรับบ่มเส้นใย
อุณหภูมิควรอยู่ที่ประมาณ 28-32 องศาเซลเซียส เพื่อให้เส้นใยเจริญ ประมาณ 20-30 วัน
เมื่อเส้นใยเห็ดเกินเต็มที่แล้ว เปิดจุกสาลีออกจากปากถุงทิ้งไว้ 1 วัน
และในวันรุ่งขึ้นนำคอพลาสติกออก ทิ้งไว้อีก 1 วัน ในวันที่ 3
จึงใช้มีดตัดปากถุงรดน้ำวันละ 2 ครั้ง เพื่อรักษาความชื้น ในช่วงเช้าและบ่าย
ที่ก้อนเชื้อและบริเวณโรงเรือนเพื่อรักษาความชื้นภายในโรงเรือนให้ได้ประมาณ 50 เปอร์เซ็นต์
ประมาณ 3-5 วัน
ก็สามารถเก็บเห็ดมารับประทานหรือจำหน่ายได้
โรงเรือนเปิดดอกเห็ดลมและเห็ดขอนขาว
ควรให้มีแสงผ่านเข้าภายในโรงเรือนได้ประมาณ 60-70%
ให้ความชื้นโดยการให้น้ำในโรงเรือนและบริเวณก้อนเชื้อ ให้มีความชื้นสัมพัทธ์ 70-80%
ปรับโรงเรือนให้มีสภาพร้อนชื้น อุณหภูมิประมาณ 33-36 องศาเซลเซียส ประมาณ 2-3 วัน
ดอกเห็ดจะเริ่มงอก จากนั้นปรับอุณหภูมิในโรงเรือนให้ลดลงมีอากาศถ่ายเทได้ดี
ความชื้นสัมพันธ์ 60-70%
มีแสงสว่างปานกลางเพื่อให้ดอกเห็ดเจริญเติบโตต่อไป ในระหว่างให้ผลผลิตแต่ละครั้งเส้นใยเห็ดลมจะพักตัวประมาณ
15-20 วัน
สามารถเก็บผลผลิตได้ประมาณ 5 รุ่น ภายในเวลา 3 เดือน
การเก็บเกี่ยวผลผลิตควรเก็บในช่วงที่ดอกยังตูมอยู่โดยใช้มีดคมๆ
ตัด เก็บได้วันละ 2 เวลา คือ ช่วงเช้าและบ่าย
หลังจากเก็บเกี่ยวผลผลิตรุ่นแรกแล้วให้เก็บก้อนเชื้อไว้ในสภาพที่แห้ง
จนกว่าจะต้องการให้เกิดดอกครั้งต่อไป
ศัตรูสำคัญของเห็ดขอนคือไรไข่ปลา
และราเขียวเหมือนในเห็ดหูหนู การป้องกันกำจัดจะใช้น้ำหมักสมุนไพร เช่น ใบน้อยหน่า
หัวข่าแก่่ ตะไคร้หอม ฉีดพ่น สามารถควบคุมศัตรูพืชได้
และทำให้ลดต้นทุนการใช้สารเคมีลงและมความปลอดภัยต่อผู้บริโภค
เห็ดขอนมีสรรพคุณเป็นยาบำรุงร่างกาย บำรุงกำลัง
แก้ไขพิษ ช่วยระบบขับถ่ายทางานดีขึ้น
นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยเกี่ยวกับเห็ดขอนขาวคือ
การต้านปฏิกิริยาออกซิเดชันจากสารอนุมูลอิสระ
ซึ่งได้จากสารสกัดหยาบของส่วนเซลล์ของเห็ดขอนขาว (Lentinus squarrosulus) ด้วย ethyl acetate สำหรับเห็ดกระด้างสดหรือแบบแห้ง
สามารถนำมาต้มกับน้ำจนเดือดให้ผู้ที่มีร่างกายอ่อนเพลียจากการทำงานหรือไม่แข็งแรงเนื่องจากเพิ่งฟื้นจากไข้
สมรรถภาพทางเพศไม่ค่อยจะดี
รับประทานทั้งน้ำและเนื้อเห็ดเป็นประจำจะทำให้ร่างกายแข็งแรง จากงานวิจัย พบว่า “แคปซูล”
จากสารสะกัดเห็ดกระด้าง สามารถลดไขมันในเลือดของผู้ป่วยเบาหวาน
และผู้ติดเชื้อ HIV ได้ผลดี
จะทำให้ผู้ป่วยมีอายุยืนยาวต่อไปได้อีก
สำหรับราคาของเห็ดกระด้างค่อนข้างสูงกว่าเห็ดพื้นเมืองชนิดอื่นๆ จึงได้รับการพัฒนาเพื่อการเพาะปลูกเป็นการค้า
คุณค่าทางอาหาร : เห็ดขอนขาว 100 กรัม ให้พลังงาน 44 กิโลแคลอรี่ น้า 87.9 กรัม โปรตีน 3.3 กรัม เส้นใย 3.2 กรัม
ฟอสฟอรัส 163 มิลลิกรัมเห็ดขอนดำ |
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น